Bọ Trĩ Chích Hút – Kẻ Thù Của Lá Non Sầu Riêng

Bọ trĩ có tên khoa học là Thrips palmi Karny. Đây là một trong những loại côn trùng gây hại rất nặng nề cho nền nông nghiệp thế giới nói chung và nông nghiệp Việt Nam nói riêng, với đặc thù sinh sôi phát triển mạnh và khả năng kháng thuốc cao bọ trĩ luôn là vấn đề được ưu tiên hàng đầu trong việc canh tác.

Trên cây sầu riêng, bọ trĩ trưởng thành và bọ trĩ non đều gây hại. Chúng tập trung ở mặt trên và mặt dưới lá, trong hoa sầu riêng lúc xổ nhuỵ. Bọ trĩ có miệng kiểu dũa hút, nên chúng dùng hàm dưới để dũa rách biểu bì, rồi cắm vòi hút vào hút chất dinh dưỡng trong lá cây, đặc biệt là lá non.

Làm cho cây sinh trưởng kém, còi cọc, khô héo. Khi bị hại nhẹ trên lá xuất hiện những đốm trắng nhỏ, khi bị hại nặng lá héo đen và khô, ảnh hưởng nhiều đến sinh trưởng của cây sầu riêng. Còn trên hoa sầu riêng thì nếu mức độ nhẹ thường sẽ làm méo trái, còn nặng sẽ gây rụng luôn hoa đó, không thể thụ phấn.

Đặc điểm hình thái

• Bọ trưởng thành: cơ thể màu vàng, lưng và cánh màu xám nhạt, hai mắt kép màu nâu đen, có 3 mắt đơn màu đỏ xếp chụm vào nhau thành hình tam giác. Bụng có 10 đốt, râu đầu 6 đốt, trên râu có lông thưa, ngắn và cứng. cơ thể dài 0,8 – 1mm. Trên cơ thể có lông thưa.
• Trứng hình hạt đậu, lúc mới đẻ có màu trắng, dài 0,15mm rộng 0,11mm
• Bọ non (ấu trùng): Có 2 tuổi, hình dáng giống con trưởng thành nhưng không có mắt đơn và cánh, cơ thể nhẵn bóng, chỉ ở đốt cuối bụng có lông thưa. Tuổi 1 dài 0,3 – 0,5mm. Lúc mới nở màu trắng trong, sau chuyển dần thành màu nâu đỏ, bụng thuôn. Tuổi 2 cơ thể dài 0,5 – 0,65mm màu vàng, bụng phình to hơn tuổi 1.
• Tuổi nhộng: kích thước 0,6 – 0,7mm. Giai đoạn này được nhận biết nhờ có hai mầm cánh. Đôi cánh trước kéo dài đến giữa đốt bụng thứ ba. Toàn cơ thể có lông ngắn thưa. Hai mắt kép màu nâu đỏ.
• Nhộng: dài 0,7 – 0,8mm. hai mắt kép to và nhỏ. Nhộng phân biệt với tiền nhộng nhờ đôi mầm cánh trước kéo dài đến đốt bụng thứ 8 và râu đầu quặt chặt về sau. Các lông cứng ở cơ thể dài hơn ở giai đoạn tiền nhộng.

Đặc tính sinh vật học và quy luật phát sinh gây hại

• Bọ trĩ trưởng thành hoạt động rất linh hoạt, khi bị khua động thì lẩn trốn rất nhanh, nhảy xuống đất hoặc bay lên. Khi bò thì uốn cong bụng lên. Cả con trưởng thành và con non đều thích phá hại vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát. Khi trời nắng gắt chúng thường chui xuống mặt dưới của lá hoặc gốc lá. Bọ trĩ thường hại mặt trên lá nhiều hơn mặt dưới lá. Có trĩ con thường sống tập trung có khi 10 sống 1 chỗ trên lá non. Chúng dũa hút làm cho lá non bị nhẵn và thâm đen.
• Bọ trĩ biến thái qua 5 giai đoạn: trứng, ấu trùng (có 2 tuổi), tiền nhộng, nhộng và trưởng thành. Giai đoạn nhộng bọ trĩ không ăn nhưng vẫn có khả năng di chuyển. Giai đoạn này thường nằm ở những khe kẽ nứt trên cây, trên cành hoặc các lá rụng dưới đất. Khi bị khua đập thì bò đi nơi khác. Giai đoạn nhộng ở chỗ kín, yên tĩnh có khả năng di chuyển nhưng chậm chạp.
• Thời gian sinh trưởng phát dục ở các pha phụ thuộc vào nhiệt độ, trong điều kiện nhiệt độ trung bình từ 22 – 28 độ C, vòng đời 12 – 22 ngày (trứng 5 – 8 ngày, ấu trùng 2 – 7 ngày, tiền nhộng 1 – 1,5 ngày, nhộng từ 2 – 2,5 ngày, trưởng thành trước đẻ trứng 2 – 3 ngày). Trưởng thành đẻ trứng vào mô lá. Thời gian đẻ trứng kéo dài từ 5 – 6 ngày. Số bọ non được sinh ra từ một cặp lá trưởng thành là 38 – 59 con.
• Một đặc tính rất đáng chú ý đối với bọ trĩ là chúng thường bay lên cao khỏi mặt ruộng vào lúc sẩm tối (gọi là “bốc bay”), vì vậy chúng có thể phát tán khá xa trên đồng ruộng nhờ gió.

Biện pháp phòng trừ

Lúc nào chúng ta cũng ở trên tư thế phòng trừ, bởi vì một khi đã bị bọ trĩ tấn công lá non sầu riêng, coi như là phần lá đó đã hư, sẽ cần phải mất thời gian để tạo cơi lá mới. Đặc điểm nữa là bọ trĩ kháng thuốc rất mạnh, nên phối hợp đổi các loại thuốc khác nhau để có hiệu quả cao nhất.

Nên phun vào thời điểm bọ trĩ tấn công mạnh là sáng sớm và chiều mát. Bà con có thể tham khảo các hoạt chất sâu đây: Etofenprox; Alpha – Cypermethrin; Buprofezin;… để tăng hiệu quả nên sử dụng các loại thuốc có tác dụng bám dính. Còn đối với hoa sầu riêng đang xổ nhuỵ bà con nên chọn những thuốc trị bọ trĩ có tính mát để tránh làm rụng bông.

Bên cạnh có thể Sử dụng các loài thiên địch để kiểm soát bọ trĩ như bọ rùa, bọ xít ăn thịt, nhện nhỏ ăn thịt. Để thu hút các loài này cần trồng thêm các loại hoa như cúc, vạn thọ, các loài rau gia vị như húng quế, bạc hà, thì là…

Tác Giả: Duy Tân

Mọi thắc mắc về bài viết “Bọ trĩ chích hút – Kẻ thù của lá non sầu riêng”, vui lòng liên hệ:

CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƯ THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ TIN CẬY

Địa chỉ: Số 4, Đường số 3, KDC Vạn Phúc, P Hiệp Bình Phước, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh

Điện thoại: (028) 2253 3535 – 0932 063 123 – 0902 882 249  – 0909 307 123 –  0903  908  671

Email: kinhdoanh@tincay.com; tincaygroup@gmail.com, tincay@tincay.com

Website: tincay.com | thuysantincay.com | nongnhan.com

Youtube: Cty Tin Cậy | Nông Nhàn | Thuỷ Sản Tin Cậy

Facebook: Công Ty Tin Cậy  | Thủy Sản Tin Cậy | Thông tin nông nghiệp & chia sẻ