“Cơn Sốt Sầu Riêng” Đầu Năm 2023 Nguyên Do Và Thách Thức

Những tháng đầu năm 2023, người trồng sầu riêng đón nhận một đợt bão tăng giá sầu riêng kỷ lục chưa từng có, có những thời điểm sầu riêng Thái giá bán lên tới 220.000/kg tại kho xuất khẩu. Do đâu mà sâu riêng có giá kỷ lục như thế và thách thức cho người trồng sầu riêng đón đợt bão giá này là gì?

Nguyên do cơn sốt giá sầu riêng đầu năm 2023

Vụ trái nghịch vụ né được các nước trồng trong khu vực như Thái Lan, Malaysia,.. Thái Lan có mùa vụ rõ và thời gian ngắn chứ không kéo dài như Việt Nam. Việt Nam chỉ mất từ 1,5 – 2 ngày là có thể đưa hàng đến chợ ở Trung Quốc. Đây là lợi thế mà Thái Lan và Malaysia không có được.

Thời gian vận chuyển ít, chi phí thấp giúp sầu riêng Việt Nam cạnh tranh tốt hơn với sản phẩm các nước Người Thái có thói quen ăn sầu riêng “cứng” – vừa chín tới. Trong khi người Việt và Trung Quốc lại có cùng sở thích ăn sầu riêng chín mềm. Sự khác biệt này cũng là lợi thế của Việt Nam. Tuy Thái Lan cũng đã có những kế hoạch thay đổi thói quen thu hái để phục vụ xuất khẩu nhưng họ cũng cần thêm thời gian và kinh nghiệm.

Thị trường Trung Quốc có nhu cầu tăng đột biến trong đầu năm 2023. Sầu riêng được biết đến là loại trái đặc biệt được ưa chuộng bởi khách hàng Trung Quốc. Sản lượng sầu riêng tiêu thụ tại Trung Quốc chủ yếu nhập khẩu từ nước ngoài (năm 2021 lên tới 821,5 ngàn tấn).

Trung Quốc hiện đứng thứ 3 thế giới về tiêu thụ sầu riêng, với 19% tổng sản lượng tiêu thụ sầu riêng mỗi năm – sau Indonesia (40%) và Malaysia (24%). Tại Việt Nam, một thống kê cho thấy năm 2022 kim ngạch xuất khẩu sầu riêng nước ta đạt gần 400 triệu USD, riêng xuất sang Trung Quốc ước đạt 300 triệu USD.

Thách thức từ cơn sốt giá

Thông thường, giá cao đi cùng với chất lượng. Tuy nhiên, một số nhà vườn đang chạy theo lợi nhuận, thấy giá cao, hàng khan hiếm ép vựa mua cả hàng xấu, cắt hàng non (có lợi về cân nặng) chứ không có sự chọn lọc.

Một số thương lái thiếu hàng cũng gom mua các loại sầu mà không phân biệt chất lượng. Bởi vậy, giá cao nhưng chất lượng giảm. Nghịch lý này đang xảy ra tại các vùng trồng sầu riêng ở Đồng bằng Sông Cửu Long. Trung Quốc là thị trường tiêu thụ sầu riêng lớn nhất thế giới. Thời điểm này, Thái Lan không có sầu tươi, còn Việt Nam có sầu nghịch vụ.

Nhưng thay vì làm hàng đạt chuẩn xuất sang Trung Quốc để chiếm thị phần, chúng ta lại chạy theo lợi nhuận, thu mua ồ ạt cả hàng kém chất lượng, sầu non, chẳng khác nào quay lại thời kỳ tư duy “buôn chuyến”. Không thể vì khoản lãi 1-2 tỷ mỗi chuyến mà đánh mất uy tín, mất đi mối hàng mà nhiều năm mới xây dựng được.

Theo Thứ trưởng Bộ NN – PTNT Phùng Đức Tiến, nhu cầu sầu riêng của Trung Quốc còn rất lớn, trong khi diện tích của nước ta mới đảm bảo được 35 – 40% diện tích quy hoạch, sản lượng đạt hơn 20%. Do vậy, xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc còn nhiều tiềm năng và có lợi thế lớn.

Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo, cung cầu phải có sự tương thích. Nước ta có khoảng 90.000ha sầu riêng. Nếu phát triển được các giống tốt, quy trình canh tác, chất lượng cùng tem nhãn chuẩn được thị trường Trung Quốc ghi nhận thì sẽ đạt được mục tiêu của năm 2023, có thể thành trái cây tỷ USD.

Bùng nổ giá chỉ mang tính thời vụ

Vùng trồng sầu riêng đang phát triển mở rộng từ Đắk Lắk tới các tỉnh ĐBSCL. Tuy nhiên, do phía Trung Quốc cấp mã số từng đợt, dẫn tới người trồng có mã số trước thì bán được giá cao. Vì vậy, với những người nông dân giờ mới trồng sầu riêng thì kịch bản giá 3 – 4 năm sau sẽ rất khó đoán định. Nhu cầu liên tục tăng nhưng sức cạnh tranh tại thị trường tỉ dân cũng rất quyết liệt.

Khi Việt Nam bắt đầu xuất khẩu sầu riêng hồi tháng 9, hai bạn hàng lớn, truyền thống của Trung Quốc là Thái Lan và Malaysia chưa vào vụ. Do đó, bà con nông dân bán được trái cây với giá cao. Tuy nhiên, tình hình nhiều khả năng thay đổi khi Thái Lan và Malaysia vào vụ thu hoạch.

Cục Bảo vệ thực vật khuyên người dân, doanh nghiệp phải tỉnh táo khi xây lộ trình xuất khẩu sầu riêng, tránh tính trạng thua lỗ hoặc chờ hỗ trợ tiêu thụ giống một số nông sản trong quá khứ. Đặc biệt, toàn ngành hàng cần tính toán kỹ chi phí và giá bán, bởi không phải lúc nào Việt Nam cũng trong cảnh “một mình một chợ” như 3 tháng trước.

Hiện nhiều tỉnh ở Việt Nam mở rộng diện tích trồng sầu riêng nhưng lại không nắm chắc thông tin cung – cầu, trong đó có thị trường số một Trung Quốc. Chưa có dự báo nào về cơn sốt sầu riêng tại đây sẽ kéo dài bao lâu, trong khi người nông dân phải chờ khoảng 5 năm để cây sầu riêng cho thu hoạch. Nếu có biến động thị trường trên quy mô lớn, bà con chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng trên diện rộng.

Hướng đi đúng đắn cho người trồng sầu riêng

Người tiêu dùng bây giờ không còn chuộng các sản phẩm “ngon, bổ, rẻ” mà họ đã quan tâm hơn đến những sản phẩm bảo đảm an toàn thực phẩm và có thương hiệu riêng.  Tuy nhiên, vấn đề quan trọng nhất là việc phát triển và quảng bá được thương hiệu để đông đảo người tiêu dùng trong và ngoài nước biết đến thì mới phát huy được giá trị của thương hiệu.

Để làm được những việc đó, sự hướng dẫn, phối hợp của các sở, ngành của tỉnh cần có kế hoạch chỉ đạo cụ thể về vấn đề pháp lý, tuân thủ các yêu cầu, quy định khi sử dụng nhãn hiệu này và có trách nhiệm chung trong việc phát triển thương hiệu ngày càng chất lượng hơn; đồng thời, có giải pháp bảo vệ nhãn hiệu, tránh bị làm nhái, làm giả ảnh hưởng đến uy tín của nhãn hiệu.

Hiện ngành nông nghiệp đang có những bước chuẩn bị kỹ lưỡng để chuẩn bị một đề án thật tốt, trong đó chú trọng đến việc liên kết nhằm ứng dụng các tiến bộ khoa học và ứng dụng số hóa trong các khâu để xây dựng ngành hàng sầu riêng bài bản, hướng đến phát triển bền vững, đưa sản phẩm sầu riêng tiến xa trên thị trường quốc tế, trong đó có thị trường Trung Quốc. Mặt khác, khi đã có thương hiệu và chất lượng thì trái sầu riêng cũng dễ dàng được tiếp nhận ở thị trường bán lẻ và cao cấp trong nước như những chuỗi siêu thị lớn, cửa hàng trái cây cao cấp,…

Trong xu hướng đó, cũng như nắm bắt được những yêu cầu khắt khe của thị trường Trung Quốc, các địa phương, doanh nghiệp, nông dân đã và đang xây dựng các liên kết chuỗi sầu riêng để tổ chức lại sản xuất đáp ứng các yêu cầu mà thị trường nhập khẩu đặt ra. Chính vì vậy, đẩy mạnh liên kết sản xuất là một giải pháp hiệu quả để khắc phục những hạn chế trên.

Ngành nông nghiệp đang tranh thủ các chính sách của Trung ương để đề ra những giải pháp đồng bộ, kịp thời từ tỉnh đến huyện nhằm nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm sầu riêng từ khâu sản xuất; tiếp tục tăng cường các giải pháp để đẩy mạnh xuất khẩu sầu riêng ra thị trường nước ngoài.

Tác giả: Minh Cường

Mọi thắc mắc về “Cơn sốt sầu riêng” đầu năm 2023, nguyên do và thách thức, vui lòng liên hệ:

CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƯ THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ TIN CẬY

Địa chỉ: Số 4, Đường số 3, KDC Vạn Phúc, P Hiệp Bình Phước, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh

Điện thoại: (028) 2253 3535 – 0932 063 123  – 0909 307 123 – 0902 671 281 – 0903 908 671

Email: kinhdoanh@tincay.com; tincaygroup@gmail.com, tincay@tincay.com

Website: tincay.com | thuysantincay.com | nongnhan.com

Youtube: Cty Tin Cậy | Nông Nhàn | Thuỷ Sản Tin Cậy

Facebook: Tin Cậy Group | Thủy Sản Tin Cậy | Thông tin nông nghiệp & chia sẻ