CHỦ ĐỘNG KIỂM SOÁT CADIMI BẰNG CÁCH TỰ Ủ PHÂN LÂN

Cadimi trong sầu riêng hiện là thách thức lớn cho ngành xuất khẩu nước ta, nhất là sang thị trường Trung Quốc. Thời gian gần đây, nhiều lô sầu riêng bị trả về do hàm lượng Cadimi vượt ngưỡng 0.05 mg/kg (theo chuẩn GB 2762‑2022). Chính vì vậy, giá sầu riêng trong nước vào chính vụ thu hoạch cũng giảm về “sát đáy”. So với năm trước, giá sầu riêng đã giảm hơn 20.000đ/kg (số liệu từ vườn anh Thuộc – Bàu Bàng, Bình Dương: năm 2024 Thái 85.000đ/kg – năm 2025 Thái 62.000đ/kg).

1. Tiềm ẩn rủi ro nhiễm độc kim loại nặng từ phân bón nhập khẩu:

Hiện nay, nền nông nghiệp nước ta vẫn còn phụ thuộc nhiều vào phân bón nhập khẩu – đặc biệt là phân DAP (phân lân amoni phốt phát). Theo ghi nhận, một số loại DAP nhập khẩu từ Hàn Quốc có chứa tới 28 mg Cadimi (Cd)/kg, vượt gấp hơn 2 lần ngưỡng cho phép của Việt Nam (12 mg/kg). Chính điều này tiềm ẩn nguy cơ lớn khi bà con sử dụng phân DAP trong canh tác – đặc biệt là với các loại trái cây như sầu riêng thì khả năng nhiễm Cadimi trong trái sau thu hoạch là rất cao.

2. Sản xuất phân lân hữu cơ – hướng đi mới cho nền nông nghiệp:

Để chủ động hơn trong kiểm soát chất lượng nông sản xuất khẩu cũng như đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm cho người tiêu dùng; bà con hoàn toàn có thể tự sản xuất phân lân hữu cơ từ nguồn nguyên liệu thực vật sẵn có tại địa phương như:

• Rơm rạ, thân cây đậu, xác bã thực vật
• Tro bếp, than sinh học (biochar)
• Phân chuồng hoai mục,…

Sau đây, Vinadurian sẽ chia sẻ đến bà con công thức chi tiết để sản xuất phân lân từ thực vật theo phương pháp “ủ sinh học kết hợp tro thực vật”, phù hợp cho quy mô vườn sầu riêng hộ gia đình hoặc trang trại nhỏ.

2.1 Nguyên liệu (cho 1 tấn phân thành phẩm):

2.2 Hướng dẫn cách ủ phân lân hữu cơ:

Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu

• Cắt nhỏ thực vật (rơm, thân cây,…) để dễ phân hủy.
• Trộn đều các nguyên liệu khô: thực vật (đã cắt nhỏ) + tro trấu + phân chuồng
• Hòa tan 2kg Trichoderma + 2 lít mật rỉ đường vào 200-300 lít nước

Bước 2: Lên khối ủ

• Vị trí cần chọn chỗ thoáng mát, tránh mưa trực tiếp.
• Tiến hành vun đống cao khoảng 1–1.2m, rộng 1.5m (dài tùy theo diện tích).
• Trong quá trình lên khối ủ, tưới đều hỗn hợp nước vi sinh (Trichoderma + Mật đã pha) lên từng lớp, độ dày mỗi lớp khoảng 20–30 cm.
• Nén nhẹ bên ngoài khối ủ và phủ bạt che đậy.

Bước 3: Ủ và đảo trộn

• Ủ kín trong vòng 7 ngày đầu.
• Ngày thứ 8 trở đi, mở bạt đảo trộn 3–4 lần/chu kỳ ủ, mỗi lần cách nhau 7–10 ngày
• Kiểm tra độ ẩm: dùng tay bóp cục thấy ẩm nhưng không chảy nước thì khối ủ đạt chất lượng. Trường hợp nếu quá khô → tưới thêm nước; nếu quá ướt → trộn thêm trấu/ tro.

Bước 4: Kết quả sau ủ và sử dụng

• Sau 30–45 ngày, phân sẽ tơi xốp, mùi dễ chịu (mùi đất hoặc hơi chua).
• Có thể dùng bón gốc trực tiếp cho cây trồng (liều lượng tùy từng loại cây và giai đoạn) hoặc trộn với đất bầu cho cây giống.

*Lưu ý

• Không sử dụng thực vật bị bệnh nấm mốc hoặc chứa thuốc bảo vệ thực vật.
• Có thể tăng lượng tro thực vật để nâng hàm lượng P₂O₅.
• Nên thử nghiệm ủ mẻ nhỏ đầu tiên để điều chỉnh tỷ lệ phù hợp với điều kiện cụ thể.

2.3 Thành phần dinh dưỡng ước tính trong thành phẩm:

* Ưu điểm:

• Không lo nhiễm kim loại nặng như Cadimi
• Cung cấp đầy đủ dưỡng chất thiết yếu cho cây trồng như: lân, kali, hữu cơ và vi sinh vật có lợi cho đất.
• Giảm chi phí mua phân bón -> giảm thiểu chi phí sản xuất
• Thân thiện với môi trường, cải tạo đất tơi xốp và màu mỡ lâu dài

Trên đây là những chia sẻ của Vinadurian về quy trình ủ phân lân hữu cơ từ thực vật, nhằm tạo ra nguồn phân bón thay thế bền vững cho DAP nhập khẩu. Giải pháp này không chỉ giúp bà con chủ động kiểm soát hàm lượng Cadimi tồn dư trong đất và nông sản, mà còn góp phần nâng cao chất lượng nông sản xuất khẩu, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và hướng tới một nền nông nghiệp sạch – an toàn – phát triển bền vững.

=> Hãy cùng với chúng tôi thay đổi tư duy canh tác – Bắt đầu từ việc “làm đất, làm phân”. Chúc Quý bà con áp dụng thành công!!!

Tác giả: Hương Sen